Wie zijn de mensen die binnen CIRCUROAD samenwerken aan dé weg naar fossielvrij asfalt? Wat gaat goed, wat zijn uitdagingen en hoe bevalt het om samen te werken met de hele keten? We vragen het aan Prof. dr. Martin Junginger, hoogleraar biobased economy aan de Universiteit Utrecht. “Samenwerking is nodig als je impact wilt maken; het is volgens mij tamelijk uniek dat wetenschappers, bedrijfsleven, kennisinstituten en overheden op deze manier samenwerken.”
Krachten bundelen voor duurzame impact
Wegbeheerders, bedrijven en kennispartijen werken samen in CIRCUROAD om het asfalt op de Nederlandse wegen fossielvrij te maken. Bitumen, het fossiele bindmiddel in asfalt, wordt vervangen door een bindmiddel op basis van hernieuwbare grondstoffen zoals restproducten uit de bosbouw, papierindustrie of uit de landbouw.
Kritische vriend
Al jaren vervult Universiteit Utrecht in de woorden van Martin Junginger de rol van kritische vriend. Eerst in het consortium CHAPLIN, de voorloper van CIRCUROAD, en nu binnen CIRCUROAD. Martin: “De verwachting is dat circulaire en biobased grondstoffen een goede manier zijn om fossiele grondstoffen te vervangen. Tegelijkertijd kun je biobased grondstoffen kiezen die een kritisch milieuprofiel hebben, bijvoorbeeld palmolie. Daarom kiest CIRCUROAD ervoor om alleen reststromen te benutten, maar dan nog is het niet altijd gemakkelijk. Bedrijven ontwikkelen een recept voor een biobased bindmiddel waarbij Universiteit Utrecht onafhankelijk en objectief onderzoek doet op basis van duurzaamheidscriteria. Alhoewel bedrijven ons onderzoek op prijs stellen, zijn het soms moeilijke boodschappen om te communiceren als een recept nog niet zo duurzaam is als gehoopt.”
Hoewel het misschien niet de gemakkelijkste of de snelste weg is, is dit de route die de CIRCUROAD-ketensamenwerking kiest: rigoureuze focus op duurzame schaalbaarheid. En dan niet alleen van de technologie, maar van de gehele keten. Volgens Martin is dit tamelijk uniek: “Ik ken weinig projecten waarin uiteindelijk 100% biobased bindmiddelen worden ontwikkeld die ook grootschalig kunnen worden opgeschaald. Voordat je duizenden kilometers asfalt gaat aanleggen, moet je zeker weten dat het duurzaam is. Mijn team onderzoekt dat en we publiceren onze bevindingen in peer reviewed journals.”
Samenwerking is nodig om impact te maken
Universiteit Utrecht neemt deel aan CIRCUROAD omdat samenwerking volgens Martin nodig is als je impact wilt maken. “Ik wil door middel van wetenschap de wereld verbeteren, maar dat lukt je niet met enkel theoretisch onderzoek in labs of aan bureaus. Daarom werken we al decennia samen met maatschappelijke stakeholders; de CIRCUROAD-samenwerking past daar uitstekend in.”
“We ontvangen de data van de bindmiddelproducenten die deelnemen aan CIRCUROAD. Gerald Daniel, PhD-onderzoeker bij Universiteit Utrecht, onderzoekt binnen CIRCUROAD’s Biobased BindMiddel project (BBM) de duurzaamheid van de ontwikkelde biobased bindmiddelen en hoe dit verder verbeterd kan worden. Dr. Ric Hoefnagels is hier ook nauw bij betrokken en Dr. Blanca Corona Bellostas onderzoekt specifiek de LCA (life cycle assessment) van de biobased bindmiddelen in asfalt. Onze bevindingen bespreken we steeds met de bindmiddelproducenten; die wisselwerking is erg belangrijk.”
Proefvakken zijn ultiem bewijs dat de CIRCUROAD-samenwerking werkt
De verschillende biobased bindmiddelen zijn toegepast in de CIRCUROAD proefvakken die onlangs zijn aangelegd op de InnovA58 testlocatie van Rijkswaterstaat. Binnenkort worden de eerste resultaten verwacht. “Deze proefvakken zijn ook voor ons een kans om zichtbare impact te maken; niet alleen met wetenschappelijke publicaties, maar door concrete toepassingen in de praktijk laten zien! Bovendien zijn deze proefvakken wat mij betreft het ultieme bewijs dat de CIRCUROAD-samenwerking werkt. Het is tamelijk uniek dat wetenschappers, bedrijfsleven, kennisinstituten en overheden op deze manier samenwerken. Niet voor niks won CIRCUROAD-voorloper CHAPLIN in 2021 de WOW-prijs voor beste samenwerking. Los daarvan ben ik trots op de leidende rol die Nederland internationaal heeft in de ontwikkeling van biobased bindmiddelen in asfalt en de rol die de universiteit daarin speelt, tot dusver en in de toekomst.”
Publicatie met milieu-impact CIRCUROAD-proefvakken
Momenteel is Universiteit Utrecht bezig met verzamelen van data en het analyseren van de CIRCUROAD-proefvakken. “De eerste grote mijlpaal voor de universiteit is een wetenschappelijk artikel over het kwalificeren van de milieu-impact. Uiteindelijk is het natuurlijk de insteek dat een grote asfaltproduct zegt: we hebben een duurzaam bindmiddel dat we op grote schaal kunnen toepassen. En dan kunnen we dat wellicht ook uitrollen naar de rest van Europa en de wereld. Als we eenmaal de juiste technologieën hebben, dan kunnen we die ook aanpassen aan bijvoorbeeld Noord-Zweden of Zuid-Italië waar je andere weersomstandigheden hebt dan in Nederland. ”
Wensen: opslag van biogene koolstof in asfalt in milieucriteria en langjarige monitoring
Ondanks Martin’s enthousiasme, zijn er ook uitdagingen. Hij vindt het bijvoorbeeld een gemiste kans dat de langdurige opslag van biogene koolstof in asfalt nu niet mee wordt genomen in de milieuscores, terwijl dat een grote impact kan hebben. “De keuzes die hier nu in gemaakt worden door beleidsmakers helpen niet bepaald. De opslag van biogene koolstof in asfalt zou wat ons betreft credits op moeten leveren.”
Een ander aandachtspunt dat Martin ziet, is dat het belangrijk is om duidelijke afspraken te maken. “Een samenwerking tussen wetenschappers en bedrijven heeft altijd haken en ogen. Je werkt samen, maar je hebt interesses en wensen voor recepten die niet altijd overeenkomen. Wat voorop staat is de we heel zorgvuldig met info omgaan en vertrouwelijkheden respecteren. Resultaten presenteren we dus alleen op een hoog aggregatieniveau zodat ze niet herleidbaar zijn naar individuele bedrijven. Dit is belangrijk, maar niet altijd even makkelijk. We blijven in gesprek, geven aan welke data we nodig hebben en welke garanties de universiteit kan geven.”
Tot slot breekt Martin een lans voor langdurige monitoring. “Wat ik zie is dat je steeds projecten hebt van een paar jaar met weinig mogelijkheden voor langdurige monitoring. Voor bijvoorbeeld het aantonen van het langdurig opslaan van biogene koolstof in asfalt is langjarige monitoring nodig. Daarnaast wil je langjarige data krijgen over de kwaliteit van de wegen. Dat zou heel waardevol zijn en dit is niet alleen een wens vanuit de wetenschap, maar het is moeilijk te realiseren. Proeftuin Biobased Asfalt van BouwCirculair, waarin ook CIRCUROAD-proefvakken zullen worden getest, vind ik met een monitoringsperiode van vijf jaar al een enorme verbetering. Hoe dan ook is dit een transitie die vraagt om een lange adem en ik roep alle partners dan ook op om te blijven samenwerken tot we ons doel hebben bereikt: fossielvrij asfalt op alle Nederlandse wegen.”
Over CIRCUROAD
In het programma CIRCUROAD werken bedrijven, overheden en kennisinstellingen samen aan circulair, biobased asfalt. We vervangen bitumen, het fossiele bindmiddel in asfalt, door een bindmiddel op basis van biobased- en circulaire grondstoffen zoals restproducten uit de bosbouw, papierindustrie en de landbouw. Het consortium, met Rijkswaterstaat als host, identificeert de meest kansrijke oplossingen, zorgt voor een grondige validatie, beheerst samen de risico’s en stimuleert de marktintroductie van fossielvrij asfalt. Zo verlagen we de CO2-uitstoot en minimaliseren we de afhankelijkheid van fossiele bronnen.
Neem voor meer informatie over (deelname aan) CIRCUROAD contact op met programmamanager Joop Groen via joop.groen@circuroad.nl of 06 51 91 80 96.
Gemeenten of provincies die een geschikte weg hebben om biobased asfalt te testen, kunnen zich aanmelden voor de Proeftuin Biobased Asfalt van BouwCirculair waarin ook CIRCUROAD proefvakken zullen worden getest.